Ograniczona liczba specjalistów to jedno z największych ryzyk dla rozwoju polskiej gospodarki. Co trzecia firma odczuwa braki kompetencyjne w swoich strukturach. Niedobór praktycznych umiejętności pozostaje jednym z najważniejszych czynników charakteryzujących obecny rynek pracy – wynika z raportu Polskiego Forum HR „Trendy w zatrudnieniu 2022”. – Potrzebni są młodzi ludzie, którzy wesprą firmy praktycznym doświadczeniem. Trzeba docierać do młodzieży, do uczniów szkół zawodowych i pokazywać im rozwiązania, dzięki którym będą potrafili profesjonalnie pracować, co da im łatwiejszy start w dorosłe życie i własny biznes – mówi Monika Mychlewicz, kierownik ds. komunikacji i trade marketingu w Caparol Polska.
Braki kadrowe są jednym z większych ograniczeń gospodarki europejskiej, a zmiany demograficzne stanowią wyzwanie dla całego społeczeństwa. Jak wskazują dane GUS-u, wśród zawodów, w których najbardziej brakuje pracowników od lat dominują te, wymagające praktycznych umiejętności, nabywanych w szkołach zawodowych i technicznych. W Polsce zmagamy się m.in. z deficytem ponad 100 tysięcy budowlańców. Ponadto, w sektorze motoryzacji bardzo wyraźnie obserwujemy rewolucję jeśli chodzi o profile kompetencyjne pracowników. Głównym powodem jest oczywiście rozwój elektromobilności. Warto zwrócić uwagę, iż Polska jest daleko w tyle jeśli chodzi o poziom robotyzacji przemysłu. Zmiany w tym zakresie są konieczne, co z kolei przyczynia się do tworzenia popytu na nowe kompetencji.
– Obserwujemy brak profesjonalistów na rynku. Jest też problem z sukcesją w firmach, w których właściciele są coraz starsi. Potrzebni są młodzi ludzie, którzy wejdą na rynek pracy i będą profesjonalnie wykonywać prace budowlane czy wykończenia wnętrz. Trzeba docierać do młodzieży, do uczniów szkół zawodowych i pokazywać im rozwiązania, dzięki którym będą potrafili profesjonalnie pracować, co da im łatwiejszy start w dorosłe życie i własny biznes.– mówi Monika Mychlewicz, kierownik ds. komunikacji i trade marketingu w Caparol Polska.
Potrzebę rozwoju zawodów branżowych widzą zarówno firmy, jak i poszczególne kraje. Dzięki rozpoczętej w Polsce w 2019 roku reformie edukacji, już blisko 60 proc. absolwentów podstawówek kontynuuje naukę w szkołach branżowych lub technicznych. Ponadto, Komisja Europejska ogłosiła 2023 rok Europejskim Rokiem Umiejętności, promując idee uczenia się przez całe życie. Głównym celem tej inicjatywy jest podniesienie i zmiana kwalifikacji pracowników w UE oraz ograniczenie niedoboru fachowców w Europie.
Jakie możliwości daje kształcenie techniczne najlepiej było widać podczas EuroSkills 2023 w Gdańsku – mistrzostw, na których o miano najlepszego w każdej z 42 branż walczyło blisko 600 młodych fachowców ze starego kontynentu.
– Podczas EuroSkills uczestnicy wykonywali serię zadań i projektów w ściśle określonych ramach czasowych i zgodnie z wymagającym kodeksem rywalizacji. Wszyscy mieli do dyspozycji te same narzędzia i identycznie przygotowane stanowiska, zawody można więc porównać do igrzysk olimpijskich. Tyle że zamiast skoku w dal czy biegu na 800 m., zawodnicy rywalizowali w takich kategoriach jak murarstwo, projektowanie zieleni czy florystyka. Aby wygrać, liczyły się przede wszystkim praktycznie umiejętności, wiedza, ale także umiejętność działania pod presją czasu i radzenia sobie ze stresem – tłumaczy Dawid Solak, zastępca dyrektora generalnego Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji.
Konkursy, takie jak EuroSkills, promujące kształcenie branżowe i zawody specjalistyczne, to jedna z dróg zmierzających do zmniejszenia problemu braku wykwalifikowanej kadry. Od wielu lat zmaga się z nim nie tylko Polska, ale także wiele państw Unii Europejskiej. Ponad 70 proc. przedsiębiorców w UE sygnalizuje trudności ze znalezieniem specjalistów. Potrzebę rozwoju zawodów branżowych widzą nie tylko kraje, ale także poszczególne branże i pojedyncze firmy.
Już blisko 60 proc. absolwentów podstawówek kontynuuje naukę w szkołach branżowych lub technicznych.
Wykształcenie kadr jak najlepiej odpowiadających na potrzeby współczesnego rynku pracy to też jeden z priorytetów aktualnej polityki edukacyjnej. Wyrazem tego jest m.in. przyjęty przez rząd „Plan działań w zakresie kształcenia i szkolenia zawodowego na lata 2022–2025”, będący kontynuacją reformy kształcenia zawodowego rozpoczętej w 2019 roku. Celem działań ujętych w dokumencie jest przygotowanie pracowników na potrzeby nowoczesnej gospodarki, z uwzględnieniem wyzwań wynikających z przemian gospodarczych, rozwoju nowych technologii i postępującej cyfryzacji. W tym celu niezbędna jest jednak ścisła współpraca z biznesem, promocja zawodów technicznych i inspirowanie młodzieży, już na etapie wyboru szkoły średniej, do obierania takiej ścieżki kariery.
– Współpraca przedsiębiorców ze szkołami i środowiskiem naukowym to jest niezbędny element, kluczowy do tego, żebyśmy doszli w Polsce do sytuacji, którą w tej chwili obserwujemy na Zachodzie, gdzie rzemieślnik to jest dumny zawód. Rolą biznesu i pracodawców jest wspomaganie szkolnictwa zawodowego, żeby tworzyć warunki do nauczania przedmiotów technicznych na najnowszych technologiach, najnowszym sprzęcie. Chodzi o to, by młody człowiek, wchodząc na rynek pracy, znał je, wiedział, które technologie i procesy są najbardziej efektywne, i żeby jego przygoda zawodowa od samego początku była na jak najwyższym poziomie profesjonalizmu – dodaje Monika Mychlewicz z Caparol Polska.
Najlepszy wynik w historii
Na mistrzostwach EuroSkills Polscy reprezentanci zdobyli łącznie aż 13 medali. Trzy złote przypadły: Rafałowi Rygalikowi, specjaliście w dziedzinie frezowanie CNC, Janowi Firlejowi, który bronił biało-czerwonych barw w kategorii elektronika, a także Piotrowi Wyrzykowi i Hubertowi Krasuskiemu, młodym fachowcom w obszarze integracji robotów przemysłowych. Oprócz trzech złotych medali, Polacy zdobyli jeszcze 1 srebrny, który wywalczył Dawid Miotk, w konkurencji obsługa gości hotelowych, 3 brązowe (Rafał Piechaczek – mechanika pojazdów ciężarowych, Dorota Cieślicka – budownictwo cyfrowe, Krzysztof Żurek – chłodnictwo i klimatyzacja), a także aż 6 medali doskonałości, przyznawanych za uzyskanie bardzo wysokiego wyniku punktowego (Alan Kaczkowski – spawalnictwo; Janusz Perucki – gotowanie; Emilia Wilde – fryzjerstwo; Łukasz Kobyłecki – serwis restauracyjny; Mateusz Wyskok – instalacje sanitarne i grzewcze oraz Weronika Kwiatek-Binda – florystyka).
